Βελονισμός και Αδυνάτισμα. Η συμβολή του στη πανδημία της Παχυσαρκίας

19 Δεκ Βελονισμός και Αδυνάτισμα. Η συμβολή του στη πανδημία της Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία αποτελεί μία σημαντική απειλή για την Δημόσια Υγεία σε όλο το πλανήτη και έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)  ήδη από το 1990 ηγείται μιας σειράς πρωτοβουλιών με πλήθος εμπειρογνωμόνων και τεχνικών διαβουλεύσεων και μορφή εκστρατιών ενημέρωσης του κοινού με σκοπό την αλλαγή πολιτικής. ¹  Γνωρίζοντας ότι η παχυσαρκία είναι κατά κύριο λόγο μια «κοινωνική και περιβαλλοντική ασθένεια», ο ΠΟΥ βοηθά στην ανάπτυξη στρατηγικών που θα κάνουν πιο εύκολες τις υγιεινές επιλογές. Μια από τις μεθόδους που χρησιμοποιείται στη ρύθμιση του βάρους είναι και η ιατρική πράξη βελονισμού. Βελονισμός και Αδυνάτισμα λοιπόν εκλαϊκευμένα, ή καλύτερα, ιατρικός βελονισμός και ρύθμιση του βάρους. Λειτουργεί; 

Παράγοντες πρόκλησης της Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Συνήθως βιβλιογραφικά, ως παράγοντες πρόκλησής της ενοχοποιούνται η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, η μειωμένη κατανάλωση ενέργειας και η λιπογένεση. Ωστόσο μελετώνται και άλλοι λιγότερο γνωστοί μέχρι στιγμής γενετικοί παράγοντες που υπεισέρχονται στην ενεργειακή ομοιοστασία και τη ρύθμιση της ενεργειακής ισορροπίας.

Η συμμετοχή του γενετικού υποστρώματος ποικίλει από παχύσαρκο σε παχύσαρκο άτομο. Επομένως και ο φαινότυπος της παχυσαρκίας είναι πολύ ετερογενής ακόμα και σε άτομα που μοιράζονται τμήμα του ίδιου γενετικού υλικού, παραδείγματος χάρη συγγενείς ή ακόμα και άτομα της ίδιας οικογένειας. ²  Ως εκ τούτου, η παχυσαρκία ως σύγχρονη μάστιγα θεωρείται πως προέκυψε λόγω:

• αλλαγής τους τρόπου ζωής μας προς μια καθημερινότητα με λιγότερη σωματική δραστηριότητα και άρα λιγότερη δαπάνη ενέργειας,
• αύξηση της ενεργειακής πρόσληψης
• αλλά και της βιομηχανοποίησης των δημοφιλών τροφικών μας συνηθειών με συνοδό αποτέλεσμα την αύξησης της λιπώδους μάζας.

Τελευταία, θεωρείται επίσης πως η μικροβιακής μας χλωρίδα του γαστρεντερικού συστήματος, πιθανώς να συμμετέχει στη πρόκληση της παχυσαρκίας. Μελέτες τόσο σε πειραματόζωα όσο και σε ανθρώπους αναφέρουν ότι η μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου παχύσαρκων ποντικών και ανθρώπων είναι πλούσια σε firmicutes ενώ ταυτόχρονα κρίνεται σχετικά ελλιπής σε bacteroidetes. Εξού και στο ιατρείο πολλές φορές προτείνεται η χορήγηση συμπληρωμάτων με συγκεκριμένες πρεβιοτικές ουσίες που ενισχύουν τη φυσική και φυσιολογική χλωρίδα του γαστρεντερικού μας συστήματος. ³

Μηχανισμοί Ρύθμισης της Όρεξης

Η ρύθμιση της όρεξης είναι ένας σύνθετος μηχανισμός που περιλαμβάνει πληροφορίες που αφορούν στη ποσότητα, τη σύσταση και τη θερμιδική αξία της προσλαμβανόμενης τροφής με σκοπό τη προσαρμογή της ενεργειακής δαπάνης, βάσει της τροφικής ενεργειακής επάρκειας, αλλά και της ήδη υπάρχουσας αποθηκευμένης ενέργειας (κυρίως με τη μορφή λιπώδους μάζας).

Η ρύθμιση της όρεξης γίνεται τόσο μέσω των υποθαλάμιων κέντρων του εγκεφάλου, αλλά και ταυτόχρονα μέσω άλλων περιφερειακών ερεθισμάτων. Η γκρελίνη που παράγεται στο στόμαχο, η λεπτίνη που παράγεται από το λιπώδη ιστό και η ινσουλίνη που παράγεται στα β-κύτταρα του παγκρέατος θεωρείται πως κατέχουν το πρωτεύοντα ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης στον υποθάλαμο. Ταυτόχρονα συμμετέχουν στη ρύθμιση της όρεξης και η χολοκυστοκινη (CCK), το πεπτίδιο tyrosine-tyrosine (PYY) και το ανάλογο με γλουκαγονη πεπτίδιο glucagon-like peptide-1 (GLP-1) 6.

Δουλεύει ο Βελονισμός;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας απαριθμεί μια μεγάλη ποικιλία ασθενειών ή διαταραχών για τις οποίες η θεραπεία με βελονισμό έχει εξεταστεί σε ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Μπορείτε να ανατρέξετε στη πλήρη αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για όλα τα ωφέλη του βελονισμού εδώ!

Ο βελονισμός ΔΕΝ είναι εναλλακτική θεραπεία. Είναι ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ θεραπεία – μια αποκλειστικά ιατρική πράξη, η αποτελεσματικότητα της οποίας έχει επιβεβαιωθεί σε πλήθος πειραμάτων. Εξού και χρησιμοποιείται πλέον εκτενώς σε νοσοκομεία όπως το ΠΓΝΘ του ΑΧΕΠΑ όπου χρησιμοποείται ο ιατρικός βελονισμός στο Ιατρείο Πόνου του ΑΧΕΠΑ και στο ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος και το ιατρείο Παχυσαρκίας και Μεταβολισμού της Α’ ΠΡΠ (στα οποία και συμμετείχα από το 2015). Άλλωστε το τελευταίο πρόκειται για το μοναδικό στην Ελλάδα αναγνωρισμένο κέντρο αντιμετώπισής της (Center of Obesity Management) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας (EASO).

Βελονισμός και Αδυνάτισμα – Πως Βοηθά

• O βελονισμός, ως συμπληρωματική θεραπεία κατέδειξε τη θετική του επίδραση στη διαχείριση της παχυσαρκίας. Κλινικές μελέτες υπέδειξαν πως ο βελονισμός πιθανά επιδρά στο ενδοκρινικό σύστημα, προάγει την πέψη και μειώνει το οξειδωτικό στρες στη παχυσαρκία.
• Εργαστηριακά ευρήματα, συμπλήρωσαν πως ο βελονισμός βελτιώνει το μεταβολισμό των λιπιδίων και ρυθμίζει τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις του λιπώδους ιστού.
• Επίσης, φαίνεται ότι ο βελονισμός καταστέλλει επίσης την όρεξη μέσω της ρύθμισης των ρυθμιστικών ορμονών της όρεξης.

Τα στοιχεία από κλινικές μελέτες και μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι ο βελονισμός προκαλεί πολύπλευρη ρύθμιση μέσω πολύπλοκων μηχανισμών και επιπλέον ένας μόνο παράγοντας μπορεί να μην είναι αρκετός για να εξηγήσει τα ευεργετικά αποτελέσματα απλής παχυσαρκίας. ⁴

Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη που εφάρμοσε τη θεραπεία βελονισμού σε παχύσαρκες γυναίκες έδειξε μείωση των επιπέδων λεπτίνης και σημαντική αύξηση στη γκρελίνη μετά από 6 εβδομάδες θεραπείας. Τα άτομα τυφλά και τυχαία χωρίστηκαν σε ομάδες Α και Β. Η ομάδα Α έλαβε θεραπεία βελονισμού και η ομάδα Β έλαβε ψευδή βελονισμό με βελόνες placebo δύο φορές την εβδομάδα για 6 εβδομάδες. ⁵

Φαίνεται πως ο βελονισμός αύξησε τα επίπεδα χοληκυτοκινίνης (CCK) στο αίμα νηστείας, μια ορμόνη που εμπλέκεται στη ρύθμιση της όρεξης μέσω κεντρικών και περιφερειακών καναλιών. Η CCK λέγεται ότι είναι ένας νευροδιαβιβαστής που ενεργοποιεί το σήμα κορεσμού επηρεάζοντας το κεντρικό νευρικό σύστημα μετά από ένα γεύμα και υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του CCK και της γκρελίνης ή οποία σηματοδοτεί την έναρξη του γεύματος ενώ το CCK σηματοδοτεί το τέλος του. Ο βελονισμός ενεργοποίησε επίσης άλλες ενδοκρινικές κυτοκίνες όπως η ινσουλίνη και η επινεφρίνη (Ad),⁴ αλλά απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί ο ρόλος της στην παθοφυσιολογία της παχυσαρκίας.

Βελονισμός και Αδυνάτισμα – Διαδικασία

Η πράξη του ιατρικού βελονισμού για τον έλεγχο του βάρους (αδυνάτισμα) διακρίνεται στο:

• σωματοβελονισμό, 
• ηλεκτροβελονισμό
• ωτοβελονισμό

Σωματοβελονισμός και Αδυνάτισμα

Στο ιατρείο χρησιμοποιούμε βελόνες σώματος για μια συνεδρία διάρκειας περίπου 30 λεπτά σε ένα άνετο και ήσυχο περιβάλλον. Οι βελόνες, είναι μιας χρήσης, αποστειρωμένες, και αφού εφαρμοστεί πριν αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα, τοποθετούνται πρακτικά ανώδυνα στο σώμα – με συγκεκριμένο συνδυασμό – εξατομικευμένα και όχι απαραίτητα στα ίδια σημεία πάντα. Κατόπιν οι βελόνες αφαιρούνται – πάλι πρακτικά ανώδυνα – και πετάγονται.

Ηλεκτροβελονισμός και Αδυνάτισμα

Επιλέγουμε τα σημεία που έχουν συσσωρευμένο τοπικό πάχος και εφαρμόζουμε ηλεκτροβελονισμό με τη βοήθεια ειδικής (πατενταρισμένης) συσκευής και ηλεκτροδίων. Η αίσθηση σκοπεύουμε να είναι πάντα ευχάριστη. Η συσκευή αλλάζει με συγκεκριμένο τρόπο (περιοδικότητα) συχνότητα – δημιουργώντας ταυτόχρονα μια παροδική υπαισθησία στα σημεία που έχουμε τοποθετήσει τις βελόνες. Ο ηλεκτροβελισμός στοχεύει

• στην αύξηση του ερεθίσματος της συνεδρίας του βελονισμού
• στη μείωση του τοπικού πάχους όπου εφαρμόζεται (καλλυντικό αποτέλεσμα)

Η εφαρμογή των ηλεκτροδίων στον (ηλεκτρο)βελονισμό είναι ανώδυνη και αποτελεσματική

Ωτοβελονισμός και Αδυνάτισμα

Στο αυτί εφαρμόζουμε ωτοβελονισμό. Η διαδικασία είναι εδώ λίγο διαφορετική. Αφού “ανιχνεύσουμε” τα ειδικά για το αδυνάτισμα σημεία με ακρίβεια χιλιοστού χρησιμοποιώντας ειδική συσκευή – Acupoint Detector (τα πραγματικά σημεία του βελονισμού έχουν χαμηλή ηλεκτρική αντίσταση), τοποθετούνται patches (ουσιαστικά μικρά τσιρότα στο χρώμα του δέρματος για να ειναι διακριτικά), στο κέντρο των οποίων έχουν εσωτερικά μια ελάχιστη ακίδα και εξωτερικά ένα πλαστικό έπαρμα. Οι βελόνες αυτές ονομάζονται ημιμόνιμες και μένουν για δύο εβδομάδες δίνοντας ένα συνεχές ερέθισμα με σκοπό την ελαχιστοποίηση των βουλιμικών εξάρσεων και το περιορισμό της όρεξης.

Η ανίχνευση των ειδικών σημείων ωτοβελονισμού και φυσικά η προσεκτική τους εφαρμογή χρειάζεται προσοχή και χρόνο

Ο συνδυασμός σωματοβελονισμόυ και ωτοβελονισμού θεωρείται η βέλτιστη πρακτική και αυτή εφαρμόζεται στο ιατρείο, φυσικά μαζί με εφαρμογή εξειδικευμένου – εξατομικευμένου διαιτολογίου κατόπιν ιατρικού έλεγχου κλινικού και βιοχημικών δεικτών, ορμονών καθώς και με την ανάλογη συμβουλευτική από την ομάδα των συνεργατών μας.

Για ραντεβού και άλλες πληροφορίες ρωτήστε μας.

Αλέξανδρος Μουρουγλάκης

Ειδικός Παθολόγος, Υπ. Διδάκτωρ ΑΠΘ
Έλληνας Εκπρόσωπος Νέων Παθολόγων Ευρώπης (EFIM)
Τσιμισκή 42, τηλέφωνο: 6955499937

Βιβλιογραφία

1. https://www.who.int/activities/controlling-the-global-obesity-epidemic
2. Loktionov A. Common gene polymorphisms and nutrition: emerging links with pathogenesis of multifactorial chronic diseases (review)
3. Influence of the microbiota and probiotics in obesity, Fontané L, Benaiges D, Goday A, Llauradó G, Pedro-Botet J., Clin Investig Arterioscler. 2018 Nov-Dec;30
4. J. P. H. Wilding, “Neuropeptides and appetite control,” Diabetic Medicine, vol. 19, no. 8, pp. 619–627, 2002
5. C.-H. Hsu, C.-J. Wang, K.-C. Hwang, T.-Y. Lee, P. Chou, and H.-H. Chang, “The effect of auricular acupuncture in obese women: a randomized controlled trial,” Journal of Women’s Health, vol. 18, no. 6, pp. 813–818, 200